26-02-2010

Phytophthora: de aardappelziekte

Phytophthora is een schimmelziekte die ook wel de aardappelziekte wordt genoemd. De schimmel tast ook tomaten aan. Phytophthora kan bij warm, vochtig weer snel het gewas zwaar aantasten. De oogst kan geheel verloren gaan. De moeilijk beheersbare ziekte verspreidt ook snel naar aardappelen en tomaten in de omgeving.
Phytophthora herkent u aan bruinzwarte vlekken op het blad, waarbij aan de onderkant van het blad op de grens van ziek en gezond, groen weefsel onder vochtige omstandigheden wit schimmelpluis ontstaat. Op de stengels kunnen bruinzwarte vlekken ontstaan, die vaak beginnen in de bladoksels. Op de knollen vormt Phytophthora bruinachtige, iets ingezonken plekken; de knol is roestbruin verkleurd met ‘eilandjes’ van gezond weefsel. De knol verrot.
Verspreiding
De ziekte verspreidt zich via oösporen en via sporen en overwintert in knollen en in afvalhopen.
Oösporen zijn overlevingssporen die in de grond en in loofresten achterblijven. Ze kunnen in de grond enkele jaren overleven. Ze ontkiemen onder vochtige omstandigheden (plassen) en kunnen dan bladeren die op de grond hangen, infecteren.
Aantasting door oösporen kunt u voorkomen door niet vaker dan eenmaal per 4 jaar op hetzelfde stuk tuin aardappelen of tomaten te telen. Voorkom dat er plassen ontstaan als u de planten water geeft.
Voorkom de verspreiding van oösporen door aangetaste bladeren en stengels zo snel mogelijk te verwijderen in een dichte plastic zak. Geef dit mee met het huisvuil. Als u ziek loof op de composthoop gooit en later de compost onderspit, verspreidt u de oösporen met de compost over uw hele tuin.
Sporen zijn ziektekiemen die zich via de lucht verspreiden en zo de buur- percelen kunnen aantasten. Ze worden gevormd in het witte schimmelpluis op de onderkant van aangetaste bladeren en stengels. Verwijder aangetaste plantendelen.
Voorkomen en bestrijden
De beste maatregel tegen Phytophthora is de ziekte zo lang mogelijk voorkomen. Zit de ziekte eenmaal in het gewas, dan is een goede aanpak nodig om nog een opbrengst te halen en om uitbreiding naar buurpercelen tegen te gaan. Het is bovendien wettelijk verplicht om zware aantastingen te bestrijden.
Met de volgende maatregelen kunt u de gevolgen van de ziekte voorkomen of uitstellen:
• opslagplanten en afvalhopen verwijderen;
• NAK-gekeurd pootgoed gebruiken (dit is op diverse ziekten en aantastingen gekeurd en onderzocht);
• vroeg gewas (voorkiemen, vroeg rijpend ras);
• evenwichtige bemesting en juiste plantafstand;
• aangetast loof verwijderen in een dichte plastic zak;
• chemische bestrijding.
Chemische bestrijding van de schimmel werkt preventief. Dat betekent dat u het gewas spuit voordat het aangetast is. Daarvoor zijn diverse middelen verkrijgbaar. Volg de gebruiksaanwijzing strikt op.
Bron: LTO-Nederland
Oösporen:
Deze dikwandige sporen ontstaan na aantasting in het blad en komen vrij in de grond als het blad wordt afgebroken. In kleigrond kunnen de sporen 3 jaar overleven, in zandgrond 4 jaar. Via opspattend water infecteren ze het nieuwe gewas. Het is zelfs niet uit te sluiten dat de oösporen rechtstreeks knollen of opkomende stengels kunnen infecteren.
Alternatieve waardplanten:
Naast raketblad (Solanum sisymbriifolium), is in Nederland ook bitterzoet (Solanum dulcamara) bekend als waardplant voor Phytophthora infestans. (Een waardplant of gastheer is een plant waarop een organisme of virus de bestanddelen vindt, die voor zijn groei (en vermeerdering) nodig zijn. Zo'n organisme kan een insect, rups, spint, schimmel, bacterie, halfparasitaire of parasitaire plant zijn. Ook van andere nachtschadeachtige zijn gevallen bekend van aantasting)
Ook van andere nachtschadeachtigen zijn gevallen bekend van aantasting.

11-02-2010

Tomatenteelt en phytophthora

Het verbouwen van tomaten is een geweldig aantrekkelijke bezigheid. Zelf geteelde, rijpe tomaten, je weet niet wat je proeft!
Wat soorten en rassen betreft, je kunt te kust en te kern gaan, zelf zaaien, zelf enten, planten kopen, je hebt onnoemelijk veel mogelijkheden. Tuincentra, kwekers, zaadhandels, alle zijn ruim gesorteerd, maar:
doorgaans is het begin goed. Een voorspoedige groei, vruchtzetting en goed rijpingsproces, zoals het hoort. Maar dan komt er snel een stevige kink in de kabel in de vorm van een dramatisch snelle ontwikkeling van phytophthora (de aardappelziekte). In enkele dagen ben je een voortreffelijk uitziende oogst kwijt. Ook andere ziekten kunnen drastisch huis houden in de tomatenbestand en leiden tot misoogst.
Het is op dit moment zo dat teelt van tomaten in de open grond afgeraden moet worden. Er is een zeer grote kans dat er totaal niets van terecht komt. En nog afgezien van de rol die tomateninfectie speelt bij de verspreiding en ontwikkeling van phytophthora.
Het blijkt echter dat het overdekt telen van tomaten veel grotere kans op succes geeft. 0p ons complex lukt het degenen die tomaten in de kas telen goed om een behoorlijke tomatenoogst te krijgen, jaar op jaar! Anderen hebben heel behoorlijke resultaten als ze tomaten kweken in plastic kastjes of onder plastic folie. De reden van het succes is naar alle waarschijnlijkheid dat op deze manier schimmelsporen die door de wind en door van de grond opspattend water verspreid worden de planten niet kunnen bereiken en infecteren.
Bij tuincentra en zaadhandels (Van der Wal, Vreeken) zijn kleine uitneembare tomatenkasjes (gemaakt van plasticfolie en metaalbuis) te koop die aan één kant opritsbaar zijn. Als deze zodanig geplaatst worden dat de open kant op het oosten gericht is, is de kans dat er een prima tomatenoogst wordt verkregen, groot genoeg om het eens te proberen.
Maar wel blijft gelden dat bij aantasting door phytophthora en ook na de oogst loof en afval onmiddellijk moeten worden afgevoerd naar de groene container!
Bron Buurtvereniging “Ons Belang” Afdeling Volkstuinen Haren

04-02-2010

Overdenkingen: voorjaar in de biologische tuin


Vanaf maart wordt de tuin in gereedheid gebracht.
Biologische tuiniers hebben het idee dat spitten niet goed en nodig is voor de grond. Het losmaken met een spitvork (plattander) of een 3-tands cultivator moet voldoende zijn voor een reeds bewerkte tuin.

De afwatering wordt verbeterd: we zijn afhankelijk van bodembacteriën en regenwormen, die niets doen als er geen zuurstof in de grond aanwezig is.Het is meestal voldoende een of meer greppels te graven naar de sloot.
In de winter als de grond te zuur is (pH 5-6 voor zand- en veengronden) kan magnesiumhoudende kalk worden gegeven. Kalkgiften in het najaar, na het spitten (winterland leggen). Mestgiften worden dan enkele maanden later toegediend.
Een steek diep spitten met een goede voor waarin gras, onkruid en compost-oude koemest weggewerkt kunnen worden. Belangrijk is dat de gespitte grond vlak ligt, aflopend naar de sloot.
Verwijder met de hand kweek en brandnetel inclusief de ondergrondse wortelstokken (uitlopers) en voer het af naar de afvalcontainer.

Ieder stukje wortelstok is weer een stekje!
Een goede grondbewerking met organische mest (compost en verteerde koemest) is van belang voor een goede oogst in de zomer en herfst.

De 3 peilers van goed tuinieren
Aandacht:
een aantal uren per week het gehele jaar, afhankelijk van het weer, toezicht en werkzaamheden

Orde: vruchtwisseling op 5 gedeelten van de tuin
          Wortelgewassen
          Bladgewassen  
          Peulgewassen
          Koolgewassen
          Bloeiende gewassen (aardappelen)
  Werken op een plank of met bedden met tussenpaadjes.

Netheid: in een moestuin concurreren onkruiden met de groenten om water, voedingsstoffen en licht.
Onkruidbestrijding is een vorm van netheid.

Met regelmatig wieden en schoffelen kan elke tuin redelijk snel onder controle worden gehouden.
 

Eenjarig onkruid: schoffelen of wieden met de hand.
Overblijvend onkruid: bestrijden door te spitten met de spitvork tot elk stukje wortel en uitloper is verwijderd. Dergelijk onkruid gaat naar de gft-bak.


De zorg voor de tuin gaat het hele jaar door!